Να ξεκινήσω με μια, βαρετή για τους περισσότερους, πλην όμως χρήσιμη (τουλάχιστον κατά την ταπεινή μου άποψη) θεωρητική εισαγωγή για ένα τεράστιο ζήτημα που θα το βρούμε συχνά από εδώ και στο εξής μπροστά μας. Τη λογοκρισία των «αγορών» στην καλλιτεχνική δημιουργία.
Ένας από τους σημαντικότερους Αμερικάνους διανοούμενους, ο Jeremy Rifkin, είχε προειδοποιήσει στο έργο του «Η νέα εποχή της πρόσβασης» (εκδ. Λιβάνη) πως το τελευταίο οχυρό που θα επιχειρήσουν να καταλάβουν οι «αγορές» είναι η ανθρώπινη πνευματική δημιουργία. Η πρόβλεψη αυτή του Rifkin εκπληρώνεται μέρα με τη μέρα (σφοδρών διαστάσεων ιδιωτικοποίηση της Παιδείας, εμπορευματοποίηση της Τέχνης κ.λπ.). Πλέον, όμως, έχουμε προχωρήσει σε πιο επικίνδυνα χωράφια. Εκπρόσωποι πολυεθνικών, ή μεγαλοστελέχη της αγοράς απαγορεύουν την κυκλοφορία, ή λογοκρίνουν καλλιτεχνικά προϊόντα, επειδή διαφωνούν με το περιεχόμενο τους, ή με τους δημιουργούς. Ένα από τα πρόσφατα παραδείγματα είναι η απόσυρση του τελευταίου άλμπουμ του Morrissey (World Peace is None of Your Business), μόλις τρεις εβδομάδες μετά την κυκλοφορία του από την Capitol/Harvest μετά από τη δημόσια κόντρα του καλλιτέχνη με τον Διευθυντή του δισκογραφικού κολοσσού Steve Barnett.
Όμως ίσως η πιο ηχηρή περίπτωση που βλέπει το φως της δημοσιότητας είναι αυτή του Αμερικανού (με κροατικές/αλβανικές ρίζες) μεγαλοεπιχειρηματία που δραστηριοποιείται στο χώρο των φαρμακευτικών εταιρειών Martin Shkreli. Ο αμφιλεγόμενος Shkreli είναι, μεταξύ άλλων, ιδρυτής της φαρμακευτικής Turing που παράγει το σωτήριο (για τους ασθενείς του AIDS) αντιπαρασιτικό φάρμακο Daraprim. Με απόφαση του εν λόγω που προκάλεσε οργή σε όλο τον κόσμο, η τιμή του φαρμάκου αυξήθηκε κατά 5.500% (για να αντιληφθείτε τη διαφορά, η τιμή του ενός χαπιού αυξήθηκε από τα 13,50 στα 750 δολάρια).
Ο Shkreli πρόσφατα αγόρασε τα δικαιώματα του άλμπουμ “Once Up A Time In Shaolin” του Wu-Tang Clan για 2 εκ. δολάρια. Μέλος των Wu Tang Clan, ο rapper Ghostface Killah, άσκησε δημόσια κριτική στον Shkreli για την αύξηση της τιμής του φαρμάκου και τις επιπτώσεις της σε εκατομμύρια οροθετικούς, ιδίως στην Αφρική, αποκαλώντας τον (επιεικώς, κατά την άποψη του γράφοντος) shithead. Ακολούθησε αυτό που φαντάζεστε. Αρχικά ο Shkreli απείλησε δημόσια ότι θα καταστρέψει το δίσκο. Στη συνέχεια, με μια ακόμη πιο προκλητική του δήλωση, απείλησε τον rapper ότι θα αφαιρέσει τα τμήματα συμμετοχής του στο δίσκο και ότι θα τον εξαφανίσει γενικώς από τη δισκογραφία.
Νομίζω ότι γίνεται, πλέον, αντιληπτός ο κίνδυνος της επέλασης της πιο χυδαίας μορφής λειτουργίας των αγορών στην τέχνη για την καλλιτεχνική δημιουργία και για τους εκφραστές της. Αφήνουμε τον καθένα από εσάς να κρίνει…
